این مقاله به دنبال سه راهبرد کلان شناسایی علل وقوع حوادث رانندگی، تدقیق ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های عوامل مؤثر بر حوادث رانندگی و تعیین دقیق سهم عوامل مختلف در وقوع حوادث و تلفات رانندگی است تا از آن طریق بتوان در سه وهله زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت، نرخ وقوع حوادث و تلفات جاده ای را به صورت بارزی کاهش داد. به سبب گستره کار، سه گونه روش تحقیق هم بستگی، مطالعه تطبیقی و زمینه یابی با سه جامعه آماری 1. رانندگان خودروهای شخصی و عمومی ایران(با جامعه حدود 30000000 نفر)؛ 2. کشورهای توسعه یافته دنیا که توانسته اند در دو دهه اخیر، نرخ وقوع تلفات رانندگی را به صورت معناداری کاهش دهند(با جامعه حدود 50 کشور)؛ 3. کارشناسان آگاه به مسائل ترافیکی ساکن تهران(با جامعه حدود 1000 نفر) مورد استفاده قرار گرفت. حجم نمونه ها به ترتیب 2900 نفر، 10 کشور و 50 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، تصادفی ساده و گلوله برفی انتخاب گردید. روش و ابزار گردآوری اطلاعات نیز به ترتیب، پرسش نامه، اسنادی و مصاحبه بود. روایی و پایایی ابزار برای اساس روایی محتوایی و منطقی و پایایی نیز با استفاده از ضریب الفای کرونباخ محاسبه گردید. طبق نتایج، اعمال محدودیت برای رانندگان پرخطر، افزایش آگاهی عمومی درخصوص فرهنگ رفتاری، نظارت بر ناوگان حمل ونقل عمومی، کنترل رفتارهای پر خطر، ارتقای امداد و نجات و. . . مواردی است که از تلفات رانندگی می کاهد.

آمارهای تلفات نوروزی سال 1397 (از 24 اسفند 1396 تا 14 فروردین 97) نشان از رشد 2/18درصدی می دهد؛ بنابراین سوال اصلی تحقیق این است که چه پارامترهایی در افزایش این آمار موثر بوده است؟ این تحقیق از نظر نوع و هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا، ترکیبی از دو روش کیفی و کمی است. جامعه آماری بخش کیفی نخبگان راهور ناجا و اساتید جامعه شناسی، حقوق و روان شناسی و روش نمونه گیری برای رسیدن به اشباع نظری گلوله برفی و جامعه آماری بخش کمی کارشناسان راهور (600نفر) که با استفاده از جدول مورگان تعداد 233 نفر با روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته است. در مجموع بر پایه آزمون های تحقیق می توان بیان داشت که از بین عوامل چهارگانه، عوامل انسانی در اولویت اول، عوامل فنی در اولویت دوم، عوامل اجتماعی در اولویت سوم و عوامل محیطی در اولویت چهارم از حیث تاثیرگذاری و تبیین تلفات انسانی در نوروز 1397 سهم معنا داری دارند. نتایج تحقیق کیفی نشان می دهد که از بین عوامل انسانی، خستگی و خواب آلودگی راننده، مصرف مشروبات الکلی و عدم آشنایی راننده با جاده؛ از بین عوامل فنی، نقص در سیستم روشنایی وسیله نقلیه، نقص در سیستم ترمز؛ از بین عوامل محیطی (جاده و آب و هوا) نوع شانه راه، پایین بودن ایمنی راه ها و نقایص راه در افزایش تلفات جاده ای نوروز 1397 موثر بوده اند.

مقدمه: تصادف وسایل نقلیه و موتوری یکی از عمده ترین دلایل مرگ و میر در سطح جهانی هستند و بالاترین نرخ این مرگ و میر به کشورهای در حال توسعه تعلق می گیرد. به طور متوسط هر روزه سه هزار تصادف خودرویی منجر به مرگ در سراسر جهان اتفاق می افتد و مرگ های مرتبط با وسایل نقلیه یازدهمین عامل رایج مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه هستند. این مطالعه با هدف شناسایی ارزشهای کاربران ترافیک در شهر یزد و ارتباط آن بر رفتار ترافیکی آنها انجام گرفت. روش بررسی: این پژوهش از نظر روش توصیفی-تحلیلی، از نظر هدف کاربردی، مقطع زمانی آن ابتدای سال 96 و جامعه آماری آن کلیه رانندگان شهر یزد بودند که بر حسب جدول کرجسی و مورگان 384 نفر به عنوان نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند. بدین صورت که شهر یزد به 5 بخش تقسیم شده و پرسش گر در هر بخش به صورت تصادفی 77 نفر را از بین رانندگان مختلف از لحاظ سن و نوع وسیله در آن بخش انتخاب نموده و پرسشنامه را بعد از دادن توضیحات لازم جهت پر کردن در اختیار آنها قرار داده است. سوالات پرسشنامه بر اساس ارزش های کاربران ترافیک در یزد بود براساس مطالعه مبنایی، ادبیات و تلفیق آن با نتایج به دست آمده از اطلاعات تحقیقات میدانی پژوهش حاصل شده بود. برای طبقه بندی و تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای EXCEL و 23SPSS استفاده شد که با دادن دو جدول خلاصه مدل (Model Summary) و جدول ضرایب رگرسیونی (ANOVA)، مقادیر همبستگی بین دو متغیر(Rو R2) و سطح معنا داری(sig) مشخص شده و نتایج به دست آمده از آنها مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: متغیرهای ارزش مذهبی (289/0)، ارزش اقتصادی (282/0)، ارزش اجتماعی (250/0)، ارزش دانش (199/0)، ارزش سلامتی (159/0) و ارزش وجهه خانوادگی (146/0) به ترتیب بالاترین تاثیر را روی متغیر رفتار ترافیکی داشته اند و متغیرهای ارزش مردمی، زیبایی شناختی، لذت جویانه و قدرت، تاثیر معناداری نداشته است. نتیجه گیری: با تکیه بر ارزشهایی که در یک جامعه وجود دارد می توان به نوعی همبستگی در جهت پیش بردن و برجسته کردن ارزشهای حاکم رسید، لذا رعایت ارزشهای مذکور برابر نتایج به دست آمده با توجه به همسویی با رفتارهای ترافیکی مناسب و درست باعث رعایت کردن قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی شده که این امر موجب نظم بخشی به ترافیک و کاهش تصادفات و تلفات ناشی از آن می شود.

صرع یا اپی لپسی بیماریی است که شیوع بالایی دارد و با رانندگی تداخل نموده و ممکن است منجر به تصادف در حین رانندگی شود. این مطالعه یک بررسی مورد ـ شاهدی بر روی 100 نفر بیماران صرعی و 100 نفر گروه شاهد است که رانندگی می کرده اند. نمونه گیری به صورت مصاحبه حضوری و با تکمیل پرسشنامه بوده است. میانگین تصادف در گروه مورد به ازای ساعات رانندگی حدوداً سه برابر گروه کنترل بوده است، که این تفاوت آماری در مردها و افراد گروه سنی کمتر از 30 سال قابل توجه می باشد. بیش از %60 تصادفات در افراد صرعی به علت حملات نبوده است؛ تصادفات معمولی نیز در افراد صرعی از گروه شاهد بیشتر است. کمپلیانس دارویی در افراد صرعی تصادف کرده بدتر از افراد صرعی تصادف نکرده بوده است و کمپلیانس بدتر دارویی می تواند یک پیش گویی کننده احتمال بیشتری برای بروز تصادف باشد. در افراد صرعی که حمله حین رانندگی داشته اند نیز کمپلیانس دارویی نسبت به افراد صرعی که حین رانندگی حمله نداشته اند بدتر بوده است. 58 درصد بیماران صرعی راجع به رانندگی با پزشک معالج صحبتی نکرده بودند.43.3 درصد حملات صرعی اتفاق افتاده در حین رانندگی از نوع فراگیر بوده است. هیچیک از بیماران مصروع موضوع بیماری خود را به اداره راهنمایی و رانندگی اطلاع نداده بودند.

زمینه و هدف: در پدید آمدن تصادفات رانندگی چهار عامل انسان، جاده، وسیله نقلیه و محیط موثرند. از پارامترهای اساسی در عامل انسانی می توان به فاکتورهای شخصیتی اشاره نمود که باعث شکل گیری رفتار افراد می گردد. این مطالعه با هدف بررسی اثر شخصیت بر خطاهای رانندگی با استفاده از شبیه ساز رانندگی انجام گردید. روش کار: این مطالعه بر روی 80 راننده با محدوده سنی 20 تا 40 سال انجام شد. برای بررسی خطاهای رانندگی از شبیه ساز خودرو پراید و متغیر های انحراف عرضی خودرو، میزان افزایش سرعت و برخورد با مانع استفاده شد. ویژگی های شخصیتی افراد نیز توسط پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت گلدبرگ تعیین گردید. پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات آنها توسط نرم افزار spss نسخه 21 آنالیز گردید. نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد که عوامل شخصیتی روان رنجوری، برونگرایی و گشودگی به تجربه با متغیرهای برخورد، سرعت و انحراف عرضی خودرو ارتباط مستقیم و معنی دار داشت (P<0. 05). توافق و وظیفه شناسی بر متغیرهای سرعت و انحراف عرضی خودرو اثر معکوس داشت که این ارتباط از لحاظ آماری معنی دار نبود (P>0. 05). نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان دادند که برخی فاکتورهای شخصیتی با خطاهای رانندگی دارای همبستگی هستند. رانندگی یک فعالیت معمولی روزانه است که به پردازش اطلاعات پویا نیاز دارد که این پردازش اطلاعات در شخصیت های مختلف متفاوت بوده و منجر به تغییر میزان خطاهای رانندگی می گردد.